منشأ اصلي عرفان و تصوف اسلامي، قرآن و سيرهي نبوي است و بناي آن بر زهد و اخلاص همراه با چاشني عشق و محبّت نهاده شده است.
از جمله آداب و مسائلي كه همواره در دو جنبهي ظاهري و روحاني مورد توجه و اختلاف نظر و ذوق میان مشايخ و محققان صوفيه بوده، «سفر» است.
در نوشتهي حاضر چکیده کامل
منشأ اصلي عرفان و تصوف اسلامي، قرآن و سيرهي نبوي است و بناي آن بر زهد و اخلاص همراه با چاشني عشق و محبّت نهاده شده است.
از جمله آداب و مسائلي كه همواره در دو جنبهي ظاهري و روحاني مورد توجه و اختلاف نظر و ذوق میان مشايخ و محققان صوفيه بوده، «سفر» است.
در نوشتهي حاضر بر مبناي متون نثر صوفيانهي فارسي، به بررسي و تبيين سفر ظاهر، از نخستين دورهي پيدايش عرفان و تصوف تا اواخر سدهي هشتم هجري ميپردازيم و انواع سفر، انگيزه ها، فوايد، اهداف و مقاصد و لوازم سفر را همراه با ديدگاههاي متصوفه و شخصيت هاي نامدار هر دوره در ارتباط با اين مسئله بررسي ميكنيم.
در اين جستار، علاوه بر استناد به قرآن كريم و احاديث و روايات مأثوره، به شيوهي كتابخانه اي و براساس فنّ توصيف و تحليل محتوا، به منابع نظري تصوف و عرفان و شرح احوال و سخنان بزرگان صوفيه ، از سدهي پنجم تا هشتم ارجاع داده شده است.
پرونده مقاله
روزبهان بقلى شيرازى از پرآوازهترين عارفان قرن ششم است. يكى از مهمترين آثار فارسى او عبهرالعاشقين است كه جدا از اهميتى كه در شناخت عرفان عاشقانه دارد، از نظر نثر برجسته و شاعرانهاش نيز در خور توجه و تأمل است. اين مقاله سبك نثر شاعرانه عبهرالعاشقين را از سه منظر موسيقي چکیده کامل
روزبهان بقلى شيرازى از پرآوازهترين عارفان قرن ششم است. يكى از مهمترين آثار فارسى او عبهرالعاشقين است كه جدا از اهميتى كه در شناخت عرفان عاشقانه دارد، از نظر نثر برجسته و شاعرانهاش نيز در خور توجه و تأمل است. اين مقاله سبك نثر شاعرانه عبهرالعاشقين را از سه منظر موسيقي و نظم در بيان، زبان اسلوب بيان و تخيل ـ كه مهمترين عناصر شاعرانگي كلام محسوب ميشوند ـ بررسي كرده و نمونههايي از كلام شاعرانه روزبهان را در معرض ديد و داوري مخاطبان قرار داده است.
بر اساس يافتههاي اين پژوهش جلوههاى گوناگون موسيقى كلام، صور خيال، عاطفهاى عميق كه بازتاب تجربههاى عرفانى نويسنده است، زبان برجسته و خاص و ابهام برخاسته از آن، از جمله عناصرى هستند كه از نثر عبهرالعاشقين آشنايىزدايى كرده و آن را به نثري شاعرانه مبدّل ساخته كه در ميان تمامى آثار منثور عرفانى فارسى متمايز و برجسته است.
روزبهان با استفاده از اين عناصر ظرفيتهاى عادى زبان معيار را براى ثبت يا بيان بخشى از تجربههاى روحانىاش كه عمدتاً منطق گريز و بيانناپذيرند افزايش داده است. از سوى ديگر به نظر مىرسد ذهن و جان زيباپسند روزبهان در اين آثار در پى شهود و ادراك زيبايى بر پهنه نثر فارسى نيز بوده است.
پرونده مقاله
آثاري كه در ادبيات فارسي از آنها با عنوان تذكرة الشعرا و يا به اختصار تذكره ياد ميشود، از مهمترين منابع در شناخت احوال و آثار شاعران زبان فارسي و اوضاع فرهنگي و اجتماعي است. مؤلّفان اين گونه آثار، علاوه بر پرداختن به شرح حال شاعران، منتخباتي نيز از اشعار آنان فراهم آ چکیده کامل
آثاري كه در ادبيات فارسي از آنها با عنوان تذكرة الشعرا و يا به اختصار تذكره ياد ميشود، از مهمترين منابع در شناخت احوال و آثار شاعران زبان فارسي و اوضاع فرهنگي و اجتماعي است. مؤلّفان اين گونه آثار، علاوه بر پرداختن به شرح حال شاعران، منتخباتي نيز از اشعار آنان فراهم آورده و از اين جهت در حفظ آثار ادبي ادوار مختلف سهم عمدهاي برعهده داشتهاند. تذكرة خيرالبيان تأليف ملك شاه حسين بنغياثالدّين محمّد بهاري سيستاني يكي از اين آثار است. اين تذكره با همة اهميّتي كه براي تحقيق در زبان و ادب فارسي داشته تاكنون به طبع نرسيده است. خيرالبيان تذكرهاي عمومي مشتمل بر ديباچه، مقدمه، دوفصل، يك خاتمه و يك ختم خاتمه است.
در اين مقاله ضمن معرفي بخشهاي مختلف اين اثر، در باب ويژگيهاي زباني، سبكي و محتوايي آن سخن گفتهايم.
پرونده مقاله